Najpopularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jest jednoosobowa działalność gospodarcza. Wynika to przede wszystkim z niewielu formalności jakie są niezbędne, aby podjąć taką działalność. Niestety w przypadku choroby lub śmierci osoby prowadzącej działalność jej kontynuacja jest co do zasady niemożliwa, co skutkuje tym, iż rodzina prowadzącego działalność pozostaje bez środków do życia. W związku z tym w niniejszym artykule wskazane zostaną przykładowe rozwiązania pozwalające na umożliwienie współdziałania przy prowadzeniu działalności innym członkom rodziny, przy jednoczesnym zapewnieniu jej bezpieczeństwa.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Przedsiębiorcę prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą można od razu przekształcić w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka z. o. o. jest podmiotem praw i obowiązków i sama ponosi odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania. Oznacza to, że wspólnicy (lub wspólnik – w polskim prawie dopuszczalna jest tzw. jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) nie odpowiadają majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Jest to zasadnicza korzyść płynąca z tej formy prowadzenia działalności gospodarczej.
Po dokonanym przekształceniu dotychczasowy przedsiębiorca jednoosobowy może w bezpłatny sposób dopuścić do udziału w spółce małżonka lub dzieci poprzez darowanie im udziałów (taka darowizna nie jest opodatkowana). Co ważne – tak długo jak przedsiębiorca będzie się czuł na siłach może niemalże samodzielnie zarządzać spółką – jeżeli będzie jedynym członkiem zarządu. Natomiast w sytuacji, gdy nie będzie miał już na to ochoty może do zarządzania dopuścić inne osoby (również spoza rodziny), gdyż w spółce z o. o. rozdzielone zostały funkcje zarządcze od właścicielskich.Minusem tej formy działalności jest to, że ze względu na samodzielny charakter sp. z o.o. jako podmiotu gospodarczego, w przypadku prowadzenia działalności w tej formie dochodzi do tzw. podwójnego opodatkowania. Wynika to z faktu, iż sama spółka jako osoba prawna podlega podatkowi dochodowemu od osób prawnych (CIT), a wypracowany przez nią zysk wypłacany wspólnikom w postaci tzw. dywidend podlegają opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych (PIT).
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka komandytowa
Spółka komandytowa z uwagi na przyznanie jej zdolności prawnej również jest podmiotem, który może posiadać własne prawa i obowiązki oraz majątek. Jej najbardziej charakterystyczną cechą jest występowanie dwóch rodzajów wspólników. Są to: Komplementariusz, który reprezentuje spółkę i odpowiada za jej zobowiązania całym swoim majątkiem, Komandytariusz, który nie prowadzi spraw spółki, a za zobowiązania odpowiada jedynie do wysokości tzw. sumy komandytowej, określonej w umowie spółki (np. 500 zł).
Ideą konstrukcji, jaką jest sp. z o.o. sp. k. jest stworzenie spółki, w której komplementariuszem jest utworzona wcześniej sp. z o.o. (czyli osoba prawna, za której zobowiązania odpowiada tylko ona sama), natomiast komandytariuszem – osoby fizyczne. Wskazany model zachowuje wszystkie korzyści, jakie niesie ze sobą prowadzenie działalności w formie sp. z o.o. związane z przeniesieniem odpowiedzialności za zobowiązania jedynie na osobę prawną, jednocześnie jest jednak znacznie korzystniejszy podatkowo, o czym mowa poniżej. Dopuszczalne jest zawarcie w umowie spółki postanowienie, że komplementariusz (czyli np. sp. z o. o.) będzie uczestniczył w zyskach spółki w 1% oraz w stratach w 99%, a zarazem komandytariusz będzie uczestniczył w zyskach spółki w 99% natomiast w stratach – w 1%. Płatnikami podatków dochodowych sp. z o.o. sp. k. są jej wspólnicy, czyli sp. z o.o. (podatek CIT) oraz osoby fizyczne (PIT). Oznacza to, że przysługujący wspólnikom zysk z prowadzonej działalności nie podlega podwójnemu opodatkowaniu.
Podsumowanie
Prowadzenie działalności gospodarczej w formie sp. z o.o. sp. k. jest przykładem najczęściej stosowanej optymalizacji działalności gospodarczej możliwej na gruncie polskiego prawa. Płynące z przyjęcia takiej formy korzyści są następujące: Ograniczenie ryzyka ponoszenia odpowiedzialności za zobowiązania spółki prywatnym majątkiem, wpływ na zarządzanie spółką, możliwość udziału w niemal całym zysku przez komandytariusza, a także korzystne opodatkowanie poprzez uniknięcie tzw. podwójnego opodatkowania. Ponadto w przypadku śmierci przedsiębiorcy, który był przekształcany zarówno spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jak i sp. z o. o. spółka komandytowa mogą w dalszym ciągu prowadzić działalność. W umowach tychże spółek od razu można opisać zasady dziedziczenia ich udziałów.
